Crynodeb sector
Meithrinfeydd nas cynhelir
2022-2023
Addysgu a dysgu
What's going well
- Gwna’r rhan fwyaf o blant gynnydd da yn ystod eu cyfnod mewn lleoliadau meithrin nas cynhelir.
- Mae nifer gynyddol o leoliadau’n arddel athroniaeth Cwricwlwm i Gymru a’r Cwricwlwm ar gyfer Lleoliadau Meithrin a Ariennir nas Cynhelir yn llwyddiannus. Mae’r lleoliadau hyn yn darparu mwy o gyfleoedd dysgu wedi’u harwain gan y plentyn ac ystod dda o brofiadau i blant chwarae am gyfnodau estynedig.
- Mae llawer o arweinwyr ac ymarferwyr yn cynllunio ystod gyffrous o weithgareddau a phrofiadau perthnasol ar draws yr holl feysydd dysgu a datblygu. Maent yn ystyried cyfareddau a diddordebau plant, yn ogystal â’u camau nesaf mewn dysgu.
- Yn yr enghreifftiau cryfaf, mae ymarferwyr yn ymrwymo i hwyluso chwarae wedi’i arwain gan y plentyn ac yn dod i wybod yn fedrus pa bryd i gymryd cam yn ôl a pha bryd i annog plant i ddyfalbarhau neu feddwl drostyn nhw’u hunain.
- Mae mwyafrif yr ymarferwyr yn defnyddio arsylwadau manwl i nodi’r camau nesaf yn nysgu plant yn effeithiol.
What needs to improve
- Mewn lleiafrif o leoliadau meithrin nas cynhelir, nid yw ymarferwyr yn darparu digon o gyfleoedd i blant glywed neu ddefnyddio’r Gymraeg fel rhan o’u harferion bob dydd.
- Nid yw lleiafrif o ymarferwyr yn defnyddio arsylwadau ac asesiadau o blant yn ddigon da i lywio’r camau nesaf yn nysgu plant yn effeithiol. Nid ydynt yn ystyried chwarae ac archwilio plant yn ddigon da i gynorthwyo â’r broses gynllunio.
- Nid yw lleoliadau’n cynllunio’n ddigon da bob tro i ddatblygu medrau plant yn yr ardal y tu allan neu’n caniatáu i blant fynd i’r ardaloedd tu allan yn ddirwystr.
Gofal, cymorth a lles
What's going well
- Yn debyg i flynyddoedd blaenorol, mae’r rhan fwyaf o ddarparwyr yn parhau i gynnig gofal, cefnogaeth ac arweiniad cryf i blant. Mae hyn yn cael effaith gadarnhaol ar les plant.
- Mae bron ymarferydd yn rhyngweithio’n dda â phlant ac yn meithrin perthnasoedd cadarnhaol. Maent yn rhyngweithio mewn modd cynnes a chyfeillgar, gan helpu i greu amgylchedd tawel a hamddenol.
- Mae ymarferwyr yn sylwgar ac yn cynorthwyo plant i ymgysylltu mwy a bod yn fwy annibynnol. Maent yn creu ymdeimlad cryf o berthyn.
- Mae plant yn cael cyfleoedd gwerthfawr i fynegi eu hunain yn glir ac yn cael cyfleoedd i wneud dewisiadau am eu chwarae a datblygu ei syniadau.
- Ym mron pob lleoliad, mae arweinwyr yn datblygu ystod gynhwysfawr o bolisïau a gweithdrefnau perthnasol i gynorthwyo ymarferwyr i gadw plant yn ddiogel.
- Mae’r rhan fwyaf o ymarferwyr yn adnabod plant a all fod ag anghenion dysgu ychwanegol yn gywir ac maent ganddynt systemau effeithiol i’w cefnogi nhw a’u teuluoedd.
What needs to improve
- Mewn ychydig iawn o leoliadau, nid oes gan ymarferwyr ddealltwriaeth ddigonol o bolisi a gweithdrefnau diogelu’r lleoliad ac nid ydynt yn eu rhoi ar waith yn ddigon da.
- Nid oes gan ychydig iawn o leoliadau weithdrefnau iechyd a diogelwch digon cadarn, fel llofnodi oedolion i mewn ac allan o’r lleoliad a chofnodi damweiniau ac ymarferion tân.
- Nid yw ychydig iawn o ymarferwyr yn annog plant i wneud dewisiadau bwyta ac yfed iach bob tro o’r opsiynau sydd ar gael iddynt.
Arwain a gwella
What's going well
- Mae bron pob arweinydd yn darparu gweledigaeth glir ar gyfer eu lleoliad. Yn yr enghreifftiau cryfaf, maent yn rhannu eu gweledigaeth â’r holl staff a rhieni ac yn adolygu eu polisïau a gweithdrefnau i sicrhau bod y rhain yn adlewyrchu eu gweledigaeth.
- Mae’r lleoliadau mwyaf effeithiol yn defnyddio gwybodaeth gynhwysfawr a gesglir am eu hymarfer, darpariaeth a chynnydd plant yn dda i nodi cryfderau a meysydd i’w gwella. Mae’r lleoliadau hyn yn cysylltu’r blaenoriaethau maent yn eu nodi a’u cynlluniau datblygu yn dda. Maent yn nodi camau gweithredu clir i fynd i’r afael â’r blaenoriaethau hyn.
- Mae llawer o arweinwyr yn cynnal goruchwyliaethau ac arfarniadau rheolaidd ag ymarferwyr. Maent yn sicrhau bod ymarferwyr yn deall eu rolau a chyfrifoldebau’n dda ac yn crynhoi’r rhain mewn swydd ddisgrifiadau manwl.
- Lle mae hyn yn fwyaf effeithiol, mae arweinwyr yn nodi anghenion hyfforddiant ymarferwyr a chyfleoedd am ddatblygiad proffesiynol parhaus yn effeithiol. Mae hyn yn galluogi ymarferwyr i wella eu perfformiad trwy fanteisio ar ystod eang o gyfleoedd dysgu proffesiynol sy’n datblygu eu gwybodaeth, dealltwriaeth a medrau.
- Mae gan y rhan fwyaf o leoliadau cysylltiadau cryf â rhieni a gwarcheidwaid. Maent yn darparu gwybodaeth werthfawr iddynt allu cefnogi dysgu eu plant gartref a deall y cynnydd mae eu plentyn yn ei wneud yn y lleoliad.
What needs to improve
- Yn rhy aml, mae prosesau hunanwerthuso a chynllunio gwelliant yn wan. Nid yw arweinwyr yn creu cysylltiadau rhwng canfyddiadau prosesau hunanwerthuso a meysydd i’w datblygu yn ddigon cryf. Mewn ychydig o achosion, nid yw’r meysydd i’w datblygu yn canolbwyntio’n ddigon cryf ar fedrau a datblygiad plant.
- Nid oes gan leoliadau asesiadau risg digon cadarn ar waith bob tro i nodi a lliniaru peryglon gellir eu rhagweld. Yn aml, mae angen i’r rhain gael eu diweddaru neu eu teilwra i anghenion penodol y lleoliad unigol.
- Nid yw arweinwyr yn canolbwyntio’n ddigon cryf bob tro ar nodi cryfderau, targedau ar gyfer gwella neu anghenion hyfforddiant yn ystod arfarniadau staff.
Trosolwg o argymhellion o arolygiadau
92
Arolygwyd naw deg dau o leoliadau nas cynhelir yn 2022-2023.
31
Cafodd 31 (34%) o’r lleoliadau a gafodd eu harolygu argymhelliad yn ymwneud â’r ddarpariaeth ar gyfer y Gymraeg. Roedd wyth o’r lleoliadau hyn yn rhai cyfrwng Cymraeg a 23 ohonynt yn rhai cyfrwng Saesneg.
31
Cafodd 31 (34%) o’r lleoliadau argymhellion yn ymwneud ag arsylwadau. Roedd y rhain yn cysylltu arsylwadau â chynllunio dysgu pellach i blant.
19
Cafodd 19 (21%) o’r lleoliadau argymhelliad yn ymwneud â gwella profiadau dysgu, fel dysgu am eu hardal leol neu fywydau a diwylliannau pobl eraill.
16
Cafodd 16 (17%) o’r lleoliadau argymhellion yn ymwneud â hunanwerthuso a chynllunio gwelliant.
15
Cafodd 15 (16%) o’r lleoliadau argymhelliad yn cyfeirio at lle nad oeddent yn cydymffurfio â’r rheoliadau.
15
Cafodd 15 (16%) o’r lleoliadau argymhelliad yn ymwneud ag asesiadau risg.
12
Cafodd 12 (13%) o’r lleoliadau argymhelliad yn ymwneud ag ansawdd a dulliau addysgu, fel defnyddio dulliau holi effeithiol i annog dysgu plant.
12
Cafodd 12 (13%) o’r lleoliadau argymhelliad yn ymwneud â chynyddu annibyniaeth dysgwyr.
10
Cafodd 10 (11%) o’r lleoliadau argymhelliad yn ymwneud ag ardaloedd awyr agored.
Cwestiynau myfyriol
Cwestiynau i helpu darparwyr i fyfyrio ar eu prosesau hunanwerthuso a chynllunio
- Pa mor effeithiol y mae arweinwyr yn cynnwys yr holl ymarferwyr, rhieni a phartneriaid eraill wrth werthuso gwaith y lleoliad?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn cymryd sylwadau ac awgrymiadau gan y rhanddeiliaid hyn o ddifrif ac yn defnyddio’r rhai mwyaf perthnasol wrth ddatblygu eu darpariaeth?
- Pa mor effeithiol y mae arweinwyr yn ystyried yr holl dystiolaeth uniongyrchol sydd ar gael iddynt wrth gynllunio gwelliannau?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn sicrhau bod dysgu proffesiynol yn cysylltu â blaenoriaethau’r lleoliad?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn ystyried anghenion datblygu proffesiynol yr holl staff wrth ystyried hyfforddiant staff?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn ystyried y meysydd i’w datblygu yng nghynlluniau datblygu’r lleoliad wrth ystyried cyfleoedd dysgu proffesiynol?
- Sut mae arweinwyr yn ystyried effaith dysgu proffesiynol ar y plant yn y lleoliad?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn monitro effeithiolrwydd y newidiadau a wnânt neu effeithiolrwydd mentrau newydd?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn monitro effaith y newidiadau a wnânt ar ddarpariaeth neu’r plant?
- Pa mor dda y mae arweinwyr yn addasu eu harfer neu gynlluniau wrth fonitro’r newidiadau a wnaed ganddynt?
- I ba raddau y mae arweinwyr yn sefydlu diwylliant effeithiol o arferion hunanwerthuso parhaus a chynllunio gwelliant?
- A yw arweinwyr yn siarad â staff yn rheolaidd am eu darpariaeth a beth mae plant yn ei wneud?
- A yw ymarferwyr yn defnyddio eu harsylwadau i werthuso eu darpariaeth a’r hyn mae plant yn ei ddysgu?
- A yw arweinwyr yn dilyn cynllun neu amserlen i sicrhau eu bod yn ystyried effaith eu gweithredoedd yn rheolaidd?
Effective practice
To read about individual providers that are working effectively in specific aspects of their work, visit our effective practice summary page for 2022-2023
