Crynodeb sector
Pob oed
2022-2023
Addysgu a dysgu
What's going well
- Mae rhoi agweddau ar Cwricwlwm i Gymru ar waith, yn enwedig defnyddio’r ardal leol (cynefin) a chyfleoedd yn yr awyr agored, yn datblygu’n dda.
- Yn yr ychydig o achosion gorau, mae cynllunio i ddatblygu medrau disgyblion ar draws yr ystod oedran yn gryfder.
- Mewn ychydig o ysgolion, mae’r addysgu yn gyson dda. Lle mae hyn yn wir, mae disgyblion yn gwneud cynnydd cryf ac yn datblygu dealltwriaeth gadarn o gysyniadau cymhleth ac yn gwella eu gwybodaeth bynciol yn sylweddol. Mae cryfderau cyffredin mewn addysgu yn cynnwys perthnasoedd gwaith cryf rhwng disgyblion a staff, gwybodaeth bynciol gref, rhediad priodol i’r dysgu a bodloni anghenion disgyblion unigol.
What needs to improve
- Yn y rhan fwyaf o ysgolion, nid yw cynllunio i ddatblygu medrau disgyblion wedi’i gydlynu’n ddigon da bob tro.
- Mewn tua hanner yr ysgolion a arolygwyd, mae gormod o anghysondebau yn ansawdd yr addysgu.
- Mae ansawdd adborth athrawon yn rhy amrywiol ac, yn aml, nid yw’n helpu disgyblion i wella eu gwaith.
Gofal, cymorth a lles
What's going well
- Mae’r rhan fwyaf o ddisgyblion yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol ac yn gwybod at bwy i droi os oes angen cymorth a chyngor arnynt.
- Yn gyffredinol, mae gofal bugeiliol a chymorth ar gyfer lles disgyblion yn gryfder. Mae ysgolion wedi canolbwyntio’r bwrpasol ar fynd i’r afael â materion lles ar ôl y pandemig.
- Yn y rhan fwyaf o ysgolion, mae darpariaeth ar gyfer disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol (ADY) yn arwain at ddisgyblion yn gwneud cynnydd cadarn.
What needs to improve
- Nid yw gwaith i wella presenoldeb wedi arwain at gynnydd amlwg mewn presenoldeb, yn enwedig ymhlith disgyblion sy’n gymwys i gael prydau ysgol am ddim.
Arwain a gwella
What's going well
- Mae arweinwyr yn ystyried yr ystod oedran gyfan mewn polisïau ysgol (yn hytrach na pholisïau cynradd ac uwchradd ar wahân).
- Yn gynyddol, mae gan fwy o arweinwyr gyfrifoldebau ysgol gyfan sy’n cwmpasu’r ystod oedran gyfan.
- Yn y rhan fwyaf o ysgolion, mae trefniadau dysgu proffesiynol wedi’u teilwra i anghenion unigolion a’r ysgol.
- Yn gyffredinol, mae ysgolion wedi goresgyn y rhwystrau cychwynnol wrth sefydlu fel ysgolion newydd ac mae morâl staff wedi gwella.
- Mae gan arweinwyr ddealltwriaeth gadarn o fanteision posibl ysgol pob oed ac yn dechrau gwireddu rhywfaint o’r potensial hwnnw.
- Mae arweinwyr yn y rhan fwyaf o ysgolion yn mynd i’r afael â blaenoriaethau cenedlaethol yn addas, yn enwedig o ran lliniaru effaith tlodi ar les a chyrhaeddiad disgyblion.
What needs to improve
- Ym mwyafrif yr ysgolion, nid yw arweinwyr yn defnyddio prosesau hunanwerthuso a gwella yn ddigon da.
- Mewn ychydig o achosion, nid yw llywodraethwyr yn ddigon gwybodus i allu herio arweinwyr ysgolion.
- Mewn ychydig o achosion, caiff cyfnodau cynradd ac uwchradd eu hystyried yn unedau ar wahân ac nid ydynt yn adlewyrchu gwir natur ysgol pob oed.
Trosolwg o argymhellion o arolygiadau
Arolygwyd chwe ysgol pob oed yn 2022-2023
Cafodd pedair ysgol argymhelliad i wella hunanwerthuso a chynllunio ar gyfer gwella. Fel arfer, roedd hwn yn gysylltiedig â gwerthuso addysgu a darpariaeth o ran eu heffaith ar safonau disgyblion.
Roedd yn ofynnol i dair ysgol wella ansawdd yr addysgu ac roedd angen i’r un gyfran wella agweddau ar asesu ac effaith adborth.
Roedd angen i bum ysgol a arolygwyd wella darpariaeth i ddatblygu medrau disgyblion ar draws yr ysgol. Roedd yr argymhellion hyn yn cyfeirio’n bennaf at gynllunio cydlynus i ddatblygu medrau disgyblion. Fodd bynnag, mewn un ysgol, gwnaed hyn yn arbennig o dda ac fe arweiniodd at astudiaeth achos.
Mewn tair ysgol, roedd nifer ac amrywiaeth y cyrsiau sy’n cael eu cynnig yng nghyfnod allweddol 4 yn gyfyngedig, yn enwedig yr amser sy’n cael ei glustnodi ar gyfer addysg bersonol a chymdeithasol (ABCh).
Ers y pandemig, mae lefelau presenoldeb wedi gostwng yn sylweddol. Mae angen i lefelau presenoldeb mewn tair o’r ysgolion a arolygwyd wella, er gwaethaf y ddarpariaeth a’r gweithdrefnau cadarn yr oedd ganddynt ar waith.
Un ysgol yn unig a gafodd argymhelliad yn ymwneud ag iechyd a diogelwch a chyhoeddwyd llythyr lles.
Cwestiynau myfyriol
Cwestiynau i helpu ysgolion i fyfyrio ar addysgu a medrau:
- Pa mor dda y mae addysgu’n herio ac yn ennyn diddordeb disgyblion o bob oed a gallu?
- Pa mor gywir yw’r gwerthusiad o ansawdd yr addysgu? Pa mor dda y mae’r gwerthusiad o addysgu’n ystyried ei effaith ar gynnydd disgyblion?
- Pa effaith y mae dysgu proffesiynol yn ei chael ar ansawdd yr addysgu?
- Pa mor dda y mae’r ysgol yn cynllunio i ddatblygu medrau disgyblion yn gynyddol ar draws yr ysgol?
- Pa mor dda y mae’r ysgol yn sicrhau bod disgyblion yn cael digon o gyfleoedd ystyrlon i ymarfer a datblygu eu medrau llythrennedd, rhifedd, digidol a Chymraeg?
- Pa mor dda y mae’r ysgol yn gwerthuso effaith y cynllunio hwn ar gyfer medrau ar fedrau llythrennedd, rhifedd, digidol a Chymraeg disgyblion?
- A yw’r cwricwlwm yn bodloni anghenion disgyblion i’w paratoi ar gyfer eu cam dysgu nesaf?
Effective practice
To read about individual providers that are working effectively in specific aspects of their work, visit our effective practice summary page for 2022-2023
